Colostrum pochodzenie i właściwości

Colostrum pochodzenie i właściwości

Colostrum (pol. „siara”) jest wydzieliną gruczołów mlekowych ssaków powstającą w okresie okołoporodowym i przekazywanym potomstwu podczas karmienia. Jest to gęsta, żółta ciecz o odczynie lekko kwaśnym(ph 6,4), różniąca się znacznie od mleka. Posiada właściwości odżywcze, energetyczne, ochronne oraz stymulacyjne i jest pierwszym pokarmem każdego nowonarodzonego ssaka, a więc człowieka także. Jego siła bierze się stąd, iż ssaki przychodzą na świat w stanie hipogammaglobulinemii i przy obniżonej aktywności immunologicznej, co w zetknięciu z florą bakteryjną i drobnoustrojami chorobotwórczymi czyni je szczególnie podatnymi na infekcje. Dopiero Colostrum matki przekazuje im immunoglobuliny i inne substancje odpornościowe stymulując wzrost i chroniąc w ten sposób nowe życie przed złymi wpływami z zewnątrz.

Colostrum stymuluje również czynność systemu odpornościowego, pomagając w wytworzeniu własnej, swoistej odporności czynnej. Ponadto przeciwciała siary przenikając do krwioobiegu chronią noworodka przed infekcją jelit, dróg oddechowych, zewnętrznych błon śluzowych, skóry itp. Ponadto poza działaniem systemowym Colostrum wykazuje swoiste, przeciwbakteryjne oraz przeciwwirusowe działanie miejscowe w przewodzie pokarmowym i przy aplikowaniu na skórę.

Colostrum zawiera ponad 250 naturalnych związków chemicznych, takich jak hormony, enzymy, poliamidy, pochodne kwasów nukleinowych, pochodne aminokwasów i inne. Jest to mieszanina wielu składników o zróżnicowanych właściwościach fizycznych, chemicznych i biologicznych. Zawiera również substancje bakteriostatyczne, w tym immunoglobuliny, laktoperoksydazę, lakteniny, laktoferynę, lizozym i leukocyty. W skład Colostrum wchodzą także wyjątkowo łatwo przyswajalne, o dużej koncentracji witaminy oraz związki mineralne. Substancje zawarte w Colostrum nie występują w tak wysokiej koncentracji w żadnym innym produkcie pochodzenia naturalnego. Jest to produkt całkowicie naturalny, a jednocześnie silniej działający niż substancje syntetyczne, co dla naszego organizmu (suplementy) i skóry (kosmetyki) jest zbawienne.

Znaczenie wczesnego, naturalnego karmienia nowonarodzonego ssaka pozostaje niekwestionowane, szczególnie ze względu na unikalny skład Colostrum. Do celów leczniczych i kosmetycznych wykorzystuje się głównie Colostrum bovinum – siarę krowią. Poniżej zebrano informacje dotyczące jej składu i właściwości biologicznych poszczególnych frakcji.

Głównymi składnikami siary są białka, wśród których wyróżniamy białka kazeinowe i serwatkowe (rozpuszczalne), wszystkie zbudowane z aminokwasów egzogennych.

Kazeina– składnik Colostrum, tworzący wraz z fosforanami micelarne kompleksy zawierające aminokwasy egzogenne (45,89g/100g białka; walina, leucyna, prolina, lizyna). Kazeina jest więc bogatym źródłem wolnych aminokwasów, stanowiącym często stosowany, ceniony przez dietetyków dodatek do produktów spożywczych, w tym odżywek dziecięcych. Ciekawym spostrzeżeniem jest fakt, iż pod wpływem działania enzymów trawiennych (pepsyny, trypsyny, chymotrypsyny) uwalnia aktywne białka.

WŁAŚCIWOŚCI AKTYWNYCH LIZATÓW KAZEINY:
  • aktywność immunostymulacyjna
  • obniżenie ciśnienia krwi
  • hamowanie agregacji płytek krwi
  • białka będące nośnikami jonów metali

Laktoferynanomen omen wykryta w mleku kobiecym, biochemicznie jest glikoproteiną o silnym powinowactwie do jonów żelaza. Zdolność wiązania Fe3+ stanowi podstawę działania bakteriostatycznego. Wraz z innymi białkami i peptydami takimi jak lizozym czy defenzyny jest gromadzona w ziarnistościach granulocytów i uwalniana w procesie degranulacji wspierając nieswoistą odpowiedź przeciwbakteryjną. Laktoferyna występuje także we łzach, nasieniu, pocie, wydzielinach surowiczych i śluzowych, a w znacznym stężeniu w siarze. W budowie laktoferyny istnieje silnie zaznaczona homologia międzygatunkowa. Będąc ważnym składnikiem pierwszego pokarmu oseska, laktoferyna w swym działaniu wykazuje wysoką wybiórczość w działaniu na florę przewodu pokarmowego. Działając bójczo na bakterie patogenne, nie wykazuje takiego działania w stosunku do fizjologicznej flory bakteryjnej, pośrednio promując jej wzrost i wspierając fizjologiczne procesy zachodzące w jelicie. Powyższe, dobrze znane, budzące wielkie nadzieje terapeutyczne, właściwości laktoferyny, doprowadziły do serii badań i niezwykle interesujących wniosków. Na uwagę zasługują ostatnio postulowane nowe mechanizmy działania laktoferyny. Pojawiły się doniesienia świadczące, iż laktoferyna wspiera fizjologiczne procesy zachodzące w organizmie zmagającym się z infekcją. Coraz szerzej poznawane są mechanizmy działania laktoferyny inne niż wynikające tylko ze zdolności wiązania jonów żelaza niezbędnych do rozwoju bakterii. Udało się również zdefiniować dwie domeny w budowie białka odpowiedzialne za jej bezpośrednie działanie bakteriobójcze. Regiony te to laktoferrycyna i laktoferrampina, odpowiedzialne za interakcje białka ze ścianą mikroorganizmów. Laktoferyna pod wpływem żołądkowego enzymu pepsyny uwalnia aktywne hydrolizaty, inkubacja z enzymem wzmaga wielokrotnie bakteriobójcze właściwości proteiny. W działaniu bakteriobójczym laktoferyna wykazuje synergizm z lizozymem, efekt sumarycznego działania tych związków jest znacznie silniejszy niż zastosowanych pojedynczo. Laktoferyna siarowa ma działanie przeciwzapalne, mechanizm tego działania polega na modulacji układu immunologicznego poprzez zmianę aktywności cytokin prozapalnych i przeciwzapalnych. Właściwości te potwierdzono w warunkach endotoksemii i wstrząsu septycznego. Do ciekawych wniosków doprowadziły również badania dotyczące wpływu laktoferyny na nowotwory. Badania in vitro oraz in vivo wykazały, iż poprzez działanie stymulujące układ immunologiczny, sekwestrację jonów żelaza, bezpośrednie działanie na błonę komórkową, laktoferyna hamowała procesy nowotworzenia i przerzutowania nowotworów. Nowoodkryte właściwości laktoferyny w postaci sumarycznej przedstawiono w poniższej tabeli.

WŁAŚCIWOŚCI IMMUNOMODULUJĄCE I IMMUNOSTYMULUJĄCE LAKTOFERYNY:
  • Promocja dojrzewania limfocytów B
  • Stymulacja dojrzewania prekursorów limfocytów T
  • Zwiększenie aktywności komórek NK
  • Stymulacja wytwarzania cytokin działających przeciwzapalnie
  • Podana doustnie nasila nieswoistą odporność ogólnoustrojową
  • Modulacja immunologiczna organizmów z immunosupresją wrodzoną lub powstałą w wyniku stosowania leczenia immunosupresyjnego
DZIAŁANIE PRZECIWWIRUSOWE:
Spektrum:

 

  • RSV
  • HCV, HBV
  • HSV
  • Poliowirus
  • Enterowirus
  • Rotawirus
  • HIV
  • CMV
Przypuszczalne mechanizmy działania:

 

  • aktywacja i nasilenie odpowiedzi immunologicznej
  • działanie addytywne w połączeniu z lekami p/wirusowymi
  • interakcja z cząsteczkami wirusów i ich receptorami na komórkach docelowych – inhibicja wnikania dokomórkowego
  • hamowanie działania odwrotnej transkryptazy
DZIAŁANIE PRZECIWGRZYBICZE:
  • działanie addytywne w połączeniu z lekami konwencjonalnymi
  • uwrażliwienie mikroorganizmów na działanie leków
  • stymulacja makrofagów
  • stymulacja odpowiedzi immunologicznej organizmu
DZIAŁANIE PRZECIWNOWOTWOROWE:
Działanie pośrednie:

 

  • stymulacja układu odpornościowego
  • wiązanie żelaza niezbędnego do wzrostu szybko dzielącej się tkanki nowotworowej
  • hamujący wpływ na proces neowaskularyzacji

Działanie bezpośrednie:

  • ograniczenie masy guza przez indukcję uszkodzenia błony komórkowej
  • indukcja procesu lizy komórkowej

Na szczególną uwagę zasługują szeroko poznane lub postulowane mechanizmy działania przeciwbakteryjnego laktoferyny.

DZIAŁANIE PRZECIWBAKTERYJNE:
  • efekt bakteriostatyczny wywołany wiązaniem jonów Fe 3+
  • inhibicja procesu adhezji drobnoustrojów do komórek docelowych organizmu gospodarza
  • działanie addytywne w połączeniu z antybiotykami stosowanymi konwencjonalnie
  • stymulacja układu immunologicznego
  • powstające w procesie trawienia, aktywne przeciwbakteryjne lizaty
  • indukcja uszkodzenia osmotycznego
  • bezpośrednie wiązanie ze ścianą bakterii G(-), niszczenie struktury liposacharydowej
  • laktoferycyna i laktoferrampina – bakteriobójcze domeny laktoferyny o wysokim powinowactwie do błon komórkowych bakterii

WYKAZANO DZIAŁANIE in vitro LUB in vivo W STOSUNKU DO NASTĘPUJĄCYCH BAKTERII:

  • E.coli
  • Bacillus subtilis
  • Pseudomonas aeruginosa
  • Vibrio cholerae
  • Staphylococcus epidermidis
  • Staphylococcus aureus (zwiększenie wrażliwości na działanie antybiotyku)
  • Klebsiella pneumoniae

Laktoferyna zdaje się być najlepiej poznanym składnikiem siary o silnym działaniu immunostymulującym. Dokładne poznanie tego mechanizmu, zwłaszcza na poziomie biologii molekularnej, wymaga dalszych badań. Dotychczasowe wyniki badań wskazują, że oprócz bezpośredniego działania białka na drobnoustroje, ogromne znaczenie w zwalczaniu infekcji ma stymulacja i modulacja układu odpornościowego.

Laktoferyna wykazuje addytywny wpływ w połączeniu z konwencjonalnie stosowanymi lekami przeciwwirusowymi czy antybiotykami, co pozwala na zmniejszenie ich dawek. Może to mieć kapitalny wpływ na terapię zakażeń, ponieważ większość tych leków nie pozostaje obojętna dla organizmu gospodarza, odznaczając się często dużą toksycznością. Złagodzenie objawów ubocznych działania leków, zwiększenie skuteczności ich działania, złagodzenie przebiegu choroby są z terapeutycznego punktu widzenia cennymi właściwościami laktoferyny siarowej.

PRP (proline rich peptide)– peptyd bogaty w prolinę. PRP zapewnia prawidłowy wzrost oseska oraz wykazuje szereg właściwości.

WŁAŚCIWOŚCI PRP
  • nasilenie odpowiedzi humoralnej
  • promocja dojrzewania tymocytów
  • indukcja proliferacji komórek w węzłach chłonnych
  • indukcja wydzielania cytokin: TNF, INF, interleukin

Lizozym (muramidaza)– nazwany tak przez jego odkrywcę, A.Fleminga po tym jak zaobserwował on lityczny wpływ białka na bakterie. Jego działanie polega na niszczeniu wiązań stabilizujących ścianę bakterii G(-). Szeroko rozpowszechniony, występuje w ślinie, łzach, wydzielinach śluzowych i surowiczych. Zawarty jest również w ziarnistościach neutrofili, makrofagów i monocytów. Wykazuje znaczącą kontrybucję w mechanizmach odporności nieswoistej. Jest ważnym, występującym w wysokim stężeniu składnikiem siary. Działanie lizozymu może być nasilone poprzez synergistyczny wpływ innych związków np. immunoglobulin. Pojawiły się doniesienia wskazujące, iż poza dobrze poznanymi właściwościami przeciwbakteryjnymi, lizozym bierze również udział w zwalczaniu infekcji wirusowych.

Laktoperoksydaza– wykazuje działanie bakteriostatyczne lub bakteriobójcze. Inhibitor ten wspomaga układ obronny organizmu przed infekcją. Do innych protein siary o działaniu bakteriostatycznym należy m.in. zaliczyć: properdynę, ksantynę, konglutyninę, ubiquitynę. Układ dopełniacza siarowego jest zbiorem enzymów działającym na bakterie Gram ujemne.

Immunoglobuliny (Ig)– białka osocza krwi oraz płynów ustrojowych, są wytwarzanymi przez komórki plazmatyczne swoistymi przeciwciałami układu odpornościowego. W rozkładzie elektroforetycznym wyróżnia się następujące podklasy Ig: G, M, A. Z zastosowaniem specjalistycznych metod opisano ponadto klasy D i E. Do podstawowych właściwości Ig należy między innymi bezpośrednie neutralizowanie i niszczenie mikroorganizmów, zabijanie na drodze cytotoksycznej komórek zainfekowanych, neutralizacja toksyn, a także niszczenie własnych komórek uszkodzonych, w tym nowotworowych. Proces ten odbywa się na drodze wiązania antygenów powierzchniowych mikroorganizmu, komórki zainfekowanej lub nowotworowej. Niszczenie powstałych w ten sposób kompleksów immunologicznych zachodzić może na drodze: fagocytozy, aktywacji układu dopełniacza lub ADCC (cytotoksyczności komórkowej zależnej od przeciwciał). Immunoglobuliny wiążą także toksyny, blokując w ten sposób ich działanie. Mogą one także hamować rozwój zakażenia poprzez blokowanie wnikania drobnoustrojów do komórek. Immunoglobuliny są ważnym składnikiem siary i występują w niej w znacznym stężeniu:

IMMUNOGLOBULINY COLOSTRUM BOVINUM (mg/ml)
IgGIgMIgA
33-753,2-4,94,5

Dla porównania stężenia w mleku krowim, IgG: 0,4-1,2mg/ml; IgM: 0,04mg/ml; IgA: 0,2mg/ml.

Laktoza– cukier mleczny, disacharyd składający się z D-glukozy i D-galaktozy. W jelitach ulega rozkładowi stanowiąc źródło kwasu mlekowego, co powoduje obniżenie ph, reguluje skład flory bakteryjnej i przeciwdziała procesom gnilnym oraz wpływa na poprawę przyswajalności związków mineralnych.

Witaminy– w siarze znajdują się witaminy A, D, E i K rozpuszczalne w tłuszczach oraz następujące witaminy rozpuszczalne w wodzie B1, B2, B6, B12, PP, C, H, kwas pantotenowy, kwas foliowy, kwas nikotynowy, inozytol i inne. Zawartość witamin, szczególnie A i E, jest wielokrotnie wyższa niż w mleku. Witaminy te wraz ze związkami magnezu i cynku spełniają ważne funkcje we wspomaganiu mechanizmów obronnych organizmu oraz tworzeniu własnej odporności na infekcje.

Witaminy E i C mają działanie antyoksydacyjne i stabilizujące membrany komórek obronnych(makrofagów, granulocytów, limfocytów).

ZAWARTOŚĆ ILOŚCIOWA WITAMIN
 Colostrum bovinum Mleko krowie
Witamina A10 000j.m./l1 000
Witamina D10j.m./l5
Witamina E10000μg/l1000
Witamina B1800μg/l450
Witamina B26000μg/l1500
Witamina B126μg/l3
Kwas foliowy8μg/l2
Witamina C4μg/l2

Związki mineralne– w porównaniu z mlekiem, Colostrum jest o wiele bogatszym źródłem związków mineralnych.

SKŁAD MINERALNY SIARY W PORÓWNANIU Z MLEKIEM KROWIM
 Colostrum bovinum Mleko krowie
Wapń2,60g/kg1,30
Fosfor1,80g/kg1,00
Potas1,40g/kg1,50
Magnez0,40g/kg0,12
Sód0,70g/kg0,45
Chlor1,20g/kg1,00
Cynk12000μg/kg3600
Mangan100μg/kg50
Żelazo1000μg/kg500
Miedź300μg/kg120
Kobalt75μg/kg1
Siarka20000μg/kg2600
Glin1200μg/kg600
Selen50μg/kg20

Dotychczas Colostrum bovinum zastosowano w szeregu prób klinicznych. Wykazano jego stabilizujący wpływ na florę fizjologiczną przewodu pokarmowego. Stosowanie Colostrum łagodziło objawy grzybicy stóp wywołanej przez szczepy Mentagrophytes. Przedoperacyjna administracja siary pacjentom przygotowywanym do zabiegów tarczycy skutkowała odwróceniem pooperacyjnej supresji niektórych funkcji układu immunologicznego. Po wprowadzeniu do konwencjonalnych schematów leczenia Helicobacter pylori preparatów siary uzyskano poprawę efektu terapeutycznego. Laktoferyna brała udział w hamowaniu infekcji wirusem zapalenia wątroby typu C. Wykazano, iż kazeina i produkty jej trypsynowej degradacji zapobiegają demineralizacji szkliwa zębów, buforują kwaśny odczyn w obrębie płytki nazębnej. Zastosowanie Colostrum w połączeniu z fosforanem wapnia zapobiegało rozwojowi próchnicy u pacjentów z syndromem suchej jamy ustnej, skuteczniej w porównaniu z alternatywnymi metodami leczenia. Podobnie korzystne okazało się zastosowanie preparatów Colostrum w leczeniu pacjentów z chorobą Alzheimera, z uzyskaniem poprawy w zakresie funkcji poznawczych i codziennej aktywności chorych.

Powyższe dane wskazują na szerokie potencjalne możliwości zastosowania Colostrum w terapii zarówno dzieci jak i osób starszych. Składniki siary są łatwoprzyswajalnymi i co ważne bezpiecznymi substancjami niewykazującymi działań niepożądanych w różnym zakresie dawek.